Sigmabase homepage

Inmiddels is hij de 90 gepasseerd, maar nog steeds verknocht aan zijn vak. Prof. Vorstman adviseerde onder andere KLM, DSM en Stork, was de eerste directeur Kwaliteit bij Philips en bedenker van het concept 'primaire proces'. Hij bracht Kema op het idee van bedrijfscertificering. Tot na zijn pensioen was Vorstman als buitengewoon hoogleraar organisatiekunde verbonden aan de TU Twente.  

‘In mijn jaren in het vak heb ik ontdekt dat 90% van de kwaliteitsproblemen een organisatorische oorzaak heeft. Er was iemand die iets niet mocht of juist moest doen. Iemand die simpelweg niet wist wat er misging. Iemand die zich niet hield aan de spelregels of gemaakte afspraken. En soms zat gewoon de verkeerde man op de verkeerde plek.’ 

Waarom zitten de moertjes los?
Op zoek naar een oplossing zetten bedrijven voortvarende actieplannen op, vaak startend bij de werkvloer. Vorstman: ‘De mensen op de werkvloer zitten opgezadeld met de methoden en verantwoordelijkheden van hun chefs. Daarom moet je bovenaan beginnen en zorgen dat je doordringt tot op de werkvloer. Het heeft geen zin om te roepen: ‘Jongens, jullie moeten de moertjes beter aandraaien’. Je moet samen uitvinden waarom ze los zitten.’

Moedwillig jarenlang verkeerd bezig zijn
Het roer moet dus om, maar welke organisatie zit daarop te wachten? Vorstman visualiseert: ‘Veranderen is voor organisaties – zeker de grotere – als het opentrekken van een kast vol rotzooi, waarvan de inhoud compleet over je heen dondert. Snel alles terugstouwen werkt niet, daarom houden de meesten de kast angstvallig dicht. Ego’s en lange tenen kunnen ervoor zorgen dat organisaties jarenlang verkeerd bezig zijn, zonder dat ze het toe willen geven. Logisch ergens, want om de kast op orde te krijgen moet je weten wat waar hoort, wat bewaard moet blijven en wat weg mag. Daarom schreef ik een aantal jaren geleden het boek 'Procesbeheersing in de industrie' en onlangs 'Procesbeheersing in de dienstverlening'. Beide boeken helpen organisaties met opruimen.’ 

Overdracht als struikelblok
Gedurende zijn loopbaan zag Vorstman het binnen organisaties het vaakst mis gaan op het moment dat werk van de ene aan de andere afdeling werd overgedragen. 'Medewerkers kunnen dan zo iets hebben van: 'ik heb mijn werk gedaan, zoek het maar uit'. Daar komt natuurlijk kritiek op van mensen uit de volgende fase, maar als zij geen gehoor krijgen binnen de organisatie, nemen ze precies dezelfde houding aan. Afdelingen moeten het recht hebben om ondeugdelijke zaken te weigeren, want alleen zo kom je tot een goed eindproduct.’

Verantwoordelijkheid begint met kennis
Een organisatie is pas echt gezond als iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt, stelt Vorstman. Hiervoor moeten medewerkers wel weten waar ze mee bezig zijn. 'Mensen op de werkvloer zijn te vaak zo van straat geplukt en aan het werk gezet. Ze hebben geen idee hoe de apparatuur waarachter ze staan precies functioneert en doen gewoon wat van ze gevraagd wordt. Niet meer, niet minder. Daarom is het zo belangrijk om mensen te trainen. Alleen als mensen weten waar ze mee bezig zijn kunnen ze achter het proces staan. En – misschien nog wel belangrijker – voldoening vinden in hun werk.’


Lees de hernieuwde uitgaven van de boeken van Prof. ir. Harald Vorstman - Nu verkrijgbaar met korting!